ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΣ ο Τυανεύς.
Νεοπυθαγόρειος θεόσοφος που ήκμασε κατά τον 1ο μ.Χ. αιώνα, κατά τον
οποίο εξέπληξε ως θαυματουργός, προφήτης και περιοδεύων ηθικοδιδάσκαλος.
Την βιογραφία αυτού επεχείρησαν πολλοί μετά εναλλασσομένων εκάστοτε
ροπών, όπως ο Μοιραγένης, ο Δάμις (ακολούθησε τον Τυανέα εις τις
περιηγήσεις του), ο Φιλόστρατος. Ο τελευταίος αυτός έγραψε κατά εντολή
της Ιουλίας Δόμνας, συζύγου του αυτοκράτορας
Σεπτίμου Σεβήρου, η οποία αφού διάβασε το έργο του Δάμι, ήθελε να έχει
βιβλίο πληρέστερο και περισσότερο αξιόπιστο. Τόσο τα έργα των
προγενέστερων όσο και του Φιλόστρατου αντικατοπτρίζουν τις ποικίλες
θρησκευτικές διαθέσεις, των χρόνων περί του Ιησού Χριστού, του
συγκρητισμού. Στον Απολλώνειο αποδίδονται μαγεία, εξορκισμοί δαιμονίων,
θαύματα, ασκητικός βίος, ηλιολατρία ως ύψιστη και ευγενέστατη θρησκεία,
εν συνδυασμό προς τον σεβασμό της θρησκείας του λαού, τάση η οποία
διαπιστώνεται σε όλους τους λαούς με αρχέγονη σοφία και ευσέβεια. Διότι ο
Απολλώνιος εμφανίζεται ως το ιδανικό του θείου ανθρώπου, ως ο φορέας
της θείας σοφίας και ως ο κομιστής νέων αποκαλύψεων.
Κατά τον
Φιλόστρατο ο Απολλώνιος εμφανίζεται ως κήρυκας με ξεκαθαρισμένες ιδέες
περί Θεού και με υψηλότερη ηθική, συγχρόνως δε ως προφήτης και
θαυματοποιός. Δια αυτό νόμισε ο Baur ότι εις τον σοφιστή Απολλώνιο
ξαναζεί ο Χριστός, και δηλαδή με άλλες λέξεις ότι ο Φιλόστρατος
συνέγραψε την βιογραφία του Τυανέα προς αντίθεση με τα Ευαγγέλια ώστε
εις την ιδανική μορφή της χριστιανικής ευσέβειας να αντιπαραβάλει τον
ιδανικό άνθρωπο του Εθνικού κόσμου.. Η θεωρία αυτή εγκαταλείφθηκε
δίκαια, διότι ο Απολλώνιος εξηγείται εκ του πνεύματος και των τάσεων της
εποχής του. Αυτό γίνεται εμφανέστερον αν αντιπαραβάλουμε το έργο του
Φιλόστρατου με τις διηγήσεις των απόκρυφων Ευαγγελίων και πράξεων και
προς τις συγγενείς διηγήσεις των Εθνικών, οι οποίες επιδράσανε μεγάλως
επί του Φιλόστρατου.
Πηγή.Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια
Περισ.βλ.http://www.apologitis.com/gr
Ο Μιχαήλ Ψελλός (1018 - 1078) ήταν Βυζαντινός λόγιος, ιστορικός, φιλόσοφος και πολιτικός
και διπλωμάτης με επιβλητικό διδακτικό και συγγραφικό έργο σε όλους
τους κλάδους των γραμμάτων και των επιστημών. Είχε σημαντική προσφορά
στο χώρο της γενικής και ανώτερης παιδείας, στην οργάνωση και ανάπτυξη
της οποίας στον 11ο αιώνα η συμβολή του υπήρξε καίρια. Δίδαξε στο Πανδιδακτήριο,
δηλαδή το πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, στο οποίο είχε αποκτήσει
τη θέση του ύπατου των φιλοσόφων (δηλαδή πρύτανη, με τους σημερινούς
όρους). Γνωστότερο έργο του είναι η 'Χρονογραφία, εξιστόρηση των γεγονότων της περιόδου 976-1078......Περισ.βλ.http://el.wikipedia.org/wiki
Ο Μιχαήλ Ψελλός έζησε τον 11ο αιώνα (1018 - 1095), μια εποχή σταδιακής παρακμής για την πάλαι ποτέ ισχυρή Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Το κατά κόσμον όνομα του ήταν Κων/νος (το όνομα Μιχαήλ το «έλαβε» όταν έγινε μοναχός το 1054), ενώ το επίθετο Ψελλός προέρχεται από ένα το γλωσσικό ελάττωμα του «ψελλίζειν». Οι
γονείς του κατάγονταν από την Νικομήδεια, ενώ ο ίδιος γεννήθηκε στην
Κωνσταντινούπολη. Υπήρξε μαθητής του Ιωάννη Μαυρόποδος, του Ιωάννη
Ξιφιλίνου, σπούδασε στην Αθήνα, όπου μελέτησε Όμηρο, Ησίοδο, Ηρόδοτο,
Θουκυδίδη, Δημοσθένη, και αρχαίους Έλληνες Φιλοσόφους.
Το «καθολικό του πνεύμα» σημάδεψε ανεξίτηλα τη Βυζαντινή διανόηση
της ύστερης περιόδου, καθώς υπήρξε καθηγητής ρητορικής, Φιλόσοφος,
μαθηματικός, αλχημιστής, αστρονόμος, φυσικός, νομικός, ιστορικός,
ιατρός, θεολόγος αλλά και αξιωματούχος της βυζαντινής αυλής.
Τα συγγράμματα του κατά τα πρότυπα των αρχαίων Ελλήνων Φιλοσόφων,
μαρτυρούν την πολυμάθεια του εφόσον καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα επιστημών:
τη φιλοσοφία, τη ρητορική, τη θεολογία, την αστρονομία, τα μαθηματικά,
τη γεωμετρία, τη μετεωρολογία, τη φυσική, την Αλχημεία (χυμευτική), το
δίκαιο, την ιστορία, τη μουσική, αλλά και την λαογραφία. Ταυτόχρονα όμως
υπήρξε πολύ καλός γνώστης της «Μεταφυσικής» και των λεγόμενων «Απόκρυφων επιστημών», της «Αλχημείας», του «Μυστικισμού», και του «Αποκρυφισμού».
Κατά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, χάρη στην πολυμάθεια του και στην
επιβλητική του προσωπικότητα κατέλαβε διάφορους τίτλους και αξιώματα
στην Κωνσταντινούπολη.......
Η συμβολή του στην αναβίωση των αρχαίων
Ελληνικών Σπουδών στο Χριστιανικό Βυζάντιο υπήρξε σημαντική, καθώς
αναβίωσε τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς των οποίων η ύπαρξη είχε από
πολλού ξεχαστεί, διασώζοντας ταυτόχρονα αρκετά αρχαίο Ελληνικά χαμένα
κείμενα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει:
«Και εσείς που διαβάζετε σήμερα την ιστορία μου θα συμφωνήσετε πως
βρήκα την Φιλοσοφία χωρίς πνοή, τουλάχιστον όσον αφορά τους θεράποντες
της, και την αναζωπύρωσα με μόνες τις δικές μου δυνάμεις. Γιατί ούτε
δασκάλους αξιόλογους είχα, ούτε σπέρμα σοφίας βρήκα στην Ελλάδα ή και
στους Βάρβαρους και ας έψαξα σε όλο τον κόσμο. Επειδή όμως είχα ακούσει
ότι οι Έλληνες είχαν δημιουργήσει άλλοτε κάτι μεγάλο στην φιλοσoφία, το
οποίο διατύπωσαν με απλούς όρους και απλές προτάσεις που είχαν καταστεί
σαν στύλοι και σαν όρια για τη μετέπειτα σκέψη, απέρριψα όλες τις
σχετικές μικρολογίες και ζήτησα να βρω κάτι παραπάνω. Διάβασα λοιπόν
μερικούς από τους Φιλοσόφους εκείνους και διδάχτηκα από αυτούς τον δρόμο
για την γνώση. Ο ένας με παρέπεμπε στον άλλο, ο χειρότερος στον
καλύτερο και εκείνος πάλι στον Αριστοτέλη και στον Πλάτωνα. Είναι βέβαιο
ότι και όλοι οι προηγούμενοι θα έμεναν ικανοποιημένοι αν κατατάσσονταν
στην δεύτερη θέση, αμέσως μετά από αυτούς τους δύο. Από εκεί λοιπόν, σαν
αν διέγραφα ένα κύκλο, κατέβηκα πάλι στον Πλωτίνο και Πορφύριο και τον
Ιάμβλιχο. Μετά από αυτούς συνάντησα στον δρόμο μου τον θαυμάσιο Πρόκλο
και σταματώντας σε αυτόν σαν σε ευρύτατο λιμάνι, άντλησα την επιστήμη
της γνώσης εμβαθύνοντας στην λειτουργία της νόησης...
... Η εναντίωση του Εκκλησιαστικού κατεστημένου
του Βυζαντινού κράτους στην προσπάθεια του Ψελλού, συνεχίστηκε και με
τον μαθητή και διάδοχο του στο βαθμό του «ύπατου φιλοσόφου» Ιωάννη Ιταλό (γιος Νορμανδού μισθοφόρου από την Κάτω Ιταλία). Ο Ιταλός χαρακτηρίστηκε «Ελληνόπληκτος» και «δαιμονόπληκτος στασιαστής» κατά της «Νέας Ρώμης» απομακρύνθηκε
από την εκπαίδευση, και καταδικάστηκε σε εγκλεισμό μέχρι το θάνατό του
σε μοναστήρι, μετά από δύο δικαστικές διώξεις το 1076/7 και το 1085.
Προηγουμένως, είχε σωθεί, καταφεύγοντας στον τρούλο της Αγίας Σοφίας,
από το λιντσάρισμα «αγανακτισμένων πιστών» που είχαν
επιστρατευτεί από τον εκκλησιαστικό μηχανισμό. Επί 50 χρόνια, μετά την
απομάκρυνση του Ιταλού, έμεινε κενή η θέση του ύπατου φιλοσόφου και
τελικά διορίστηκε σ' αυτή από τον Μανουήλ Α' ένας διάκονος της Αγίας
Σοφίας.
Περισ.βλ. http://www.istorikathemata.com/2010/09/blog-post_04.html
Ο
Πορφύριος ήταν Σύρος νεοπλατωνικός φιλόσοφος, που γεννήθηκε στην Τύρο
του σημερινού Λιβάνου (232-305). O Πορφύριος, με πολλές φιλολογικές και
θεολογικές πραγματείες στο ενεργητικό του, βαθύς γνώστης τόσο του
Ευαγγελίου όσο και της Ιστορίας, αντλώντας επιχειρήματα από το
οπλοστάσιο της νεοπλατωνικής σχολής αλλά και από την κοινή ανθρώπινη
λογική, ασκεί ανελέητη κριτική στο πρόσωπο του Ιησού, τον οποίο θεωρεί
ως έναν ασήμαντο Εβραίο, στους ευαγγελιστές που τους θεωρεί αμόρφωτους
παραμυθάδες, στους αποστόλους Παύλο και Πέτρο -αδίστακτους
τσαρλατάνους-, αλλά και στην χριστιανική θεολογία που την θεωρεί τελείως
εσφαλμένη.
Ο Πορφύριος ακούγοντας τον Ωριγένη να διδάσκει, είχε μελετήσει τις
εβραϊκές γραφές, ιδιαίτερα τους προφήτες και τα χριστιανικά ευαγγέλια,
και θεωρούσε πως τους έλειπε η φιλολογική ποιότητα και η φιλοσοφική
εμβρίθεια. Γύρω στο 262, εντάχθηκε σε μια σχολή της Ρώμης την οποία
διηύθυνε ο διάσημος νεοπλατωνικός δάσκαλος Πλωτίνος. Παρέμεινε εκεί
μέχρι το 270 περίπου. Και στη Σικελία, όπου βρέθηκε μετά τον θάνατο του
Πλωτίνου, και στη Ρώμη όπου αργότερα επέστρεψε, ο
Πορφύριος εκδήλωνε μια
έντονη αντιπάθεια για τη λαϊκή θρησκεία και θεωρούσε τον Χριστιανισμό
ως την πλέον ολέθρια μορφή της νόσου που είχε προσβάλει την
αυτοκρατορία.
Το έργο του Πορφύριου «Κατά χριστιανών», ήταν μια πολεμική πραγματεία
που στόχευε στην ανασκευή των χριστιανικών θεωριών και την καταπολέμηση
των ιουδαϊκής έμπνευσης δογμάτων που με φανατισμό και μισαλλοδοξία
στρέφονταν κατά των ελληνιστικών φιλοσοφιών και του ελληνικού τρόπου. Το
έργο του Πορφύριου καταδικάστηκε από την αυτοκρατορική εκκλησία και
ρίχτηκε στην πυρά, το έτος 448. Σώζεται μόνο ένα μέρος του: Κυρίως τα
αποσπάσματα που διατήρησε ο χριστιανός κληρικός Μακάριος Μάγνης στο έργο
του «Αποκριτικός προς Έλληνας», αλλά και σκόρπιες μαρτυρίες.
Λόγω της καταστροφής με επίσημο διάταγμα των έργων του φιλοσόφου,
καθώς και όλων των απολογητών που περιείχαν αποσπάσματά του, το εν λόγω
έργο αποτελεί μοναδικό μνημείο των έργων του Πορφύριου…
Περισ.βλ. http://omadaethnikonlakonias.blogspot.gr
